MEYANKÖKÜ

Piyan(Aydin yöresi)

Glycyrrhiza glabra

Licorice

Kan - T?sao - Licorice Root - Liquorice

Fabaceae(Leguminosae) (Legume)

Anadoluda Glycyrrhiza glandulifera türü yabani olarak daha yaygindir. Meyan, çok yillik bir bitki olupboyu 20 - 100 cmarasidir. Köklerin genellik kalinligi bir bas parmak kalinligindaysa da 4 - 25 cmarasidegisebilir. Köklerin disi kahverengi, içi ise soluk saridir. Yapraklar açik yesil ve belirgin damarlidir.Yapraklarin alt kisminda reçineli yapiskan noktali bezeler bulunur. Çiçekler dikine salkim halinde 15 cm ye kadar boylanabilir. Renkleri soluk mavi, ender olarak da açik saridir. Haziran ve agustosaylarinda açar. Böbrege benzeyen 4 cm boyunda, 2 mm genisliginde kahve renkli tohumlari vardir.

Kendine özgü güzel bir kokusu ve oldukça tatli bir tadi vardir.

	Faydalari :

Gögüs yumusatici ve balgam söktürücüdür.

Meyan balinin mukozayi koruyucu ve yara iyilestirici etkileri vardir.

Carbendoxolane içerigi nedeniyle gastrit ve mide ülserlerinde mukozayi koruyucu özelligi

tedavide yararli olur. Hazimsizlik, siskinlik ve gaz sorunlarini azaltir.

Idrari arttirir.

Müshil özelligi vardir.

Ses kisikliklarina iyi gelir.

Içerdigi glycyrrhizin nedeniyle kadinlarin hormon seviyelerini normallestirmeye yardimci olarakmenopoz semptomlarini tedavide faydali olur. Adet öncesi olusan agri ve gerginligi azaltir.

Glycyrrhizin den elde edilen glycyrrhetinic asit kansorejen egilimli tümör büyümelerini bloke eder.

Anti iltihapsal aktivitesi nedeniyle sismeler ve arteritleri iyilestirmede yararli olur.

Çayi yorgunluk giderici etki yapabilir.

Karacigeri korur ve destekler. Virüs kaynakli karaciger hasarinda önleyici ve koruyucudur.

Kronik yorgunluk ve fibromiyalji de belirtileri azaltir, enerjiyi arttirir, bitkinligi giderir.

	Yan Etkileri :

Nadiren bas dönmesi veya bas agrisi yapabilir. 400 - 800 mg sürekli alindiginda bas agrisi, yorgunluk,idrara çikmada artma lar görülebilir. Sürekli kullanilmamalidir(4 - 5 haftadan fazla)Etkiler kadinlarda daha fazla olur. Kan basincinin yükselmesi ise erkeklerde daha fazla olmustur. Yüksek tansiyonlu kisiler kullanmamalidir. Yine kardiyak aritmisi de muhtemel yan etkilerinden birisidir.

Kortizon kullananlar ile diüretik ilaçlar kullananlar kullanmamalidir.

Yine menopozda hormon yerine koyma tedavisi gören kadinlar doktora danismadan kullanmamalidir.

Adrenal hormonlari üretimi için dogal öncü kimyasallar ihtiva eder.

Glycyrrhizin içerigi nedeniyle aldosterone hormonuna benzer sekilde hareket eder.

Glycyrrhizin den arindirilmis meyan kökü ekstrakti ile gargara yapildiginda agiz ülserleri iyilesir.

Laktik asidin plak formasyonunu engelleyerek dis çürümelerini engeller.

Monoamine Oxidase in aktivitesini engeller.

Oral veya merhem olarak egzemayi iyilestirir.

Bitki saponinlerinin sindirilmesi sirasinda, hücre zarlarini hemolizden(alyuvar yirtilmasi) korur.

Içerdigi glycyhetic acid and imipramine in antipiretik etkisi nedeniyle atesi düsürür.

Glycyrrhetinic acid içerigi dolayisi ile iltihaplanmayi baskilar.

Içerigindeki glycyrrhizin dolayisi ile alerjiye karsi kortizol ün etkinligini arttirarakve birçok içsel alerjik iltihapsal enzimin üretimini engelleyerek alerjileri iyilestirir.

Macrophage larin fonksiyonunu destekler.

Orta siddetdeki lupus erythematosus hastaligini iyilestirmede yardimci olur.

Bazi virüsleri engelleme özelligine sahiptir :

AIDS de HIV virüsüne karsi antiviral aktiviteye sahiptir.

Içerigindeki glycyrrhizin dolayisi ile epstein - barr virüsünü engeller.

Glycyrrhetinic acid içerigi dolayisi ile herpes simpleks virüsünü engeller.

Özellikle içerigindeki glycyrrhizin dolayisi ile grip virüsünün kopyalanmasiniengeller ve gripsemptomlarini iyilestirir.

Glycyrrhetinic acid içerigi dolayisi ile Iltihaplanmis mukoz membranin agrisini hafifletir.

Glycyrrhetinic acid ve glycyrrhizin içerigi dolayisiyla rheumatoid arterit leri iyilestirir.

Glycyrrhizin in aldosterone hormonu taklit etmesi ve kan basincini yükseltmesi nedeniyletansiyon düsüklügünü iyilestirir.

Içerigindeki glycyrrhizin dolayisi ile antioksidan özelliklere sahiptir.

Günde 2500 mg meyan kökü alindiginda, içerigindeki glycyrrhizin dolayisi ile kronik yorgunluksendromunu iyilestirir.

Adrenal hormonlarinin etkinligini arttirarak hipoglisemi yi iyilestirmeye yardimci olur.

Karaciger fonksiyonlarini destekler ve içerigindeki glycyrrhizin dolayisi ile de, çesitli toksinlerinkaracigere hasar vermesini engeller.

Içerigindeki glycyrrhizin dolayisi ile cirrhosis i önler ve engeller.

Içerigindeki glycyrrhizin dolayisi ile kronik aktif hepatitiönler. Viral hepatitleri önler.

Kronik hepatit - B nin iyilestirilmesinde oldukça çok kullanilir.

Günlük alinan 100 mg meyan kökü LDL kolestrolün oksidasyonunuengeller.

Amenorrhoea yi iyilestirir.

Meyankökü çayi colic leri iyilestirir.

Colitis semptomlarini iyilestirir.

Barsaklari temizler.

Öksürük semptomlarini iyilestirir.

Diverticulosis hastaligini iyilestirir.

Glycyrrhizin den arindirilmis meyan kökü intestinal permeability yi tedavi eder.

Günde alinan 2300 mg glycyrrhizin den arindirilmis meyan kökü,iltihaplanmayi önleyiciligi özelliginedeniyle peptic ülserleri iyilestirir ve önler.

Özellikle glycyrrhizin den arindirilmis meyan kökü duodenal ülser ve gastric ülseri iyilestirir.

Mide bulantisini iyilestirir.

Asiri strese karsi ters etki yapar.

Bronsiti iyilestirir.

Immün sistemin fonksiyonlarini destekleyerek antiviral etki yaparak soguk alginligi septomlarini iyilestirir.Yine farenjit i iyilestirir.

	Etkilesimlerii :

Enzimler: 17 - Beta - Hydroxysteroid Dehydrogenase enziminin aktivitesini uyarir. Bu enzim testosterone un androstenedione a çevrilmesini katalizler.

Hormonlar : Testosterone un androstenedione a çevrilmesini katalizleyen enzimi uyararak androstenedione seviyesini arttirir.

Bozunmasini engelleyerek cortisol un aktivitesini uzatir.

Immün kimyasallari : Interferonlarin üretimini uyarir. Interferon gama üretimini uyarir.

Serum testosterone seviyelerini düsürür.

Glycyrrhizin in aldosterone un hareketlerini taklit ederek vücudun potasyumunun azalmasina sebep olur.

Glycyrrhizin in aldosterone un hareketlerini taklit ederek yüksek tansiyonlu hastalarin tansiyonunubiraz daha yükseltebilir.Yine ayni sebeplerle böbrek rahatsizliklari olanlar meyan kökünden ters etkilenebilirler. Ayni seyler karaciger rahatsizliklari olanlar içinde söylenebilir.

B1 - B2 - B3 - B5 - B6 - Biotin - Choline - E - PABA - Inositol

Fosfor - Kalsiyum - Kobalt - Mangan

Amino asitler :Asparagine

Lipidler :Kaproik asit

Phytoestrogen ler :Glizestrone

Polifenoller :Formononetin - Glabridin - Hispaglabridin A - Hispaglabridin B - 4 - O - Methylglabridin - Quercetin

Saponin glükozitler : Glycyrrhizin(5000 - 9000

Steroller :Beta - Sitosterol - Dihydrostigmasterol - Stigmasterol

Diger :Pentasiklik terpenler

2 - 3 yasindaki bitki kökleri mart - nisan veya ekim - kasim aylarinda topraktan çikartilir.

Günese serilerek kurutulur.

Kökleri, soyulmus ve soyulmamis diye ikiye ayrilir.

Içten ve distan

Çay :1 çay kasigi ince kiyilmis kök 150 ml kaynar su ile 10 dakika haslanarak süzülür.

Su(meyan bali) :Taze kökün preslenmesi ile elde edilr.

Meyankökü özü : Meyan balinin kaynatilarak sertlestirilmesi ile yapilir.

Kuru toz kök : Günlük 3 - 6 gr

Sivi kök ekstrakt : 1:1 Günlük 3 - 6 ml 1:2 Günlük 6 - 12 ml

Konsantre kapsül : 4:1 Günlük 750 - 1500 mg

Standartizasyon %27 - %31 Glycyrrhizin içerecek sekilde phytosomes içinde 200 mgkapsüllenmistir.

Glycyrrhizin den arindirilmis meyan kökü yemeklerden en az 20 dakika önce 2,280 - 4,560 mg alinir.

Gargara için 200 mg glycyrrhizin den arindirilmis meyan kökü 200 ml ilik suile agiz 2 - 3 dakika çalkalanilir.

1:1 tentür - 1:1 (std. %7 - 8 glycyrrhizin) - 1:2 (Glycyrrhizin den arindirilmis meyan kökü,%2 den az)

100 mg yumusak jel(phytosome)( %27 - 31 glycyrrhizin)

190 mg 4:1 (Glycyrrhizin den arindirilmis meyan kökü)

200 mg (Glycyrrhizin den arindirilmis meyan kökü)

200 mg kapsül - 444 mgkapsül - 520 mgkapsül

450 mg toz kök 4:1 - 450 mg(std. %25 glycyrrhizin)

500 mg tablet - Glycyrrhizin den arindirilmis meyan kökü

Toz kök (std. %20 glycyrrhizin)

Almanya - Ispanya - Kuzey Italya - Macaristan - Ukrayna - Dogu Akdeniz kiyilari - Türkiye - AfganistanIran - Suriye - Çin

Izmir - Güneydogu Anadolu - Dogu Anadolu - Bitlis - Diyarbakir - Kars - Maras - Siirt - Urfa - Samsun

Çok eski tarihsel bir bitkidir. Günümüzden 5000 yil önce Misir papiruslarinda solunum organlarihastaliklari tedavisinde ve yine 5000 yil önce Çin imparatoru Shennong un kullandigi bilinmektedir.Tarih boyunca diger bitkilerle karisik olarak bogaz iltihaplari, mide agrilari, sinirsel mide rahatsizliklari,yaralar, kalp çarpintilari gibi rahatsizliklari iyilestirme amaçli kullanilmistir. Yunanlilar glabra tipini,Çinliler ise uralensis tipini kullanmislardir. Budistler suyunu bir dinsel seromoni yaparak çikarirlar veçok deger verirlerdi. Romalilar radix dulcis adi altinda kullanirlardi. Hippokratçilar pek fazla önem vermemis sadece distan kullanmislardir. Dioskorides ve Theophrastise genis yer vermis, kök suyunu bogaz ve solunum yolu hastaliklarinda kullanmislardir.